Brand

Veel woningbranden beginnen tijdens het koken. Hoe voorkom je een keukenbrand?

Wat kan ik zelf doen?

• Blijf in de buurt van het fornuis of de kookplaat als je kookt.
• Houd passende deksels bij de hand om in geval van vlam in de pan de brand snel te kunnen doven. Vlam in de pan kan zowel bij een gasfornuis als een elektrisch fornuis voorkomen.
• Als de vlam in de pan slaat, zet dan onmiddellijk de warmtebron en de afzuigkap uit.
• Blus een brandende pan vet nooit met water. Hierdoor ontstaat een steekvlam.
• Gebruik geen blusdeken om het vuur te doven.
• Maak de afzuigkap regelmatig schoon. Vet kan in de afzuigkap komen, dit vet kan vlam vatten.
• Maak apparaten zoals een broodrooster, frituurpan en tosti-ijzer regelmatig schoon.
• Zet apparaten meteen na gebruik uit.
• Zorg dat de slang van een niet-ingebouwd gasfornuis buiten de hitte van de gaspitten blijft. Controleer de slang regelmatig op scheurtjes en vervang deze na maximaal 15 jaar.
• Houd brandbare dingen zoals gordijnen, thee- en handdoeken uit de buurt van het kooktoestel. Deze vatten makkelijk vlam.
• Verbind niet zomaar stekkerdozen onderling met elkaar. 
• Heb je een (keuken)geiser, laat deze dan jaarlijks controleren en reinigen. Een slecht werkende geiser stoot verbrandingsgassen uit, waaronder koolmonoxide, die slecht zijn voor je gezondheid en soms zelfs dodelijk.

Koolmonoxide, ook bekend als CO, staat niet voor niets bekend als de sluipmoordenaar. Het is een zeer giftig gas, dat je niet ruikt en proeft. Inademing kan wel ernstige lichamelijke gevolgen hebben. Het maakt je ziek en leidt in het ernstigste geval tot de dood. Jaarlijks overlijden in Nederland gemiddeld 10 tot 15 personen door koolmonoxidevergiftiging. Enkele honderden mensen belanden in het ziekenhuis. Een koolmonoxidevergiftiging kan echt iedereen overkomen. De oorzaak is vaak een combinatie van een defect of slecht onderhouden gastoestel, geiser, rookkanaal van de openhaard of cv-installatie en onvoldoende ventilatie. Het is van levensbelang dat je je bewust bent van het risico op een vergiftiging én hoe je deze kunt voorkomen.

Hoe voorkom ik een koolmonoxidevergiftiging?

Je kan zelf maatregelen nemen om de kans op een koolmonoxidevergiftiging te verkleinen:

• Een geel-oranje vlam in een gastoestel (gaskachel, geijser, cv-ketel etc) wijst op een gebrek aan zuurstof. Bij een goede verbranding is deze vlam blauw. Neem contact op met een erkend installateur bij een geel-oranje vlam.
• Bevat het gastoestel sporen van corrosie, roest of roet? Deze sporen wijzen op een slechte staat, vaak met slechte verbranding. Neem contact op met een vakman.
• Is de aansluiting op het afvoerkanaal intact en is het traject van dit kanaal zo verticaal mogelijk? Bochten en horizontale stukken in het afvoerkanaal verstoren de trek.
• Laat jouw verbrandingstoestel jaarlijks controleren door een vakman. Vaak kun je aan een sticker op het toestel zien wanneer deze voor het laatst is gecontroleerd. Laat het werk uitvoeren door een vakbekwame monteur. Hierover kun je navraag doen bij Techniek Nederland.
• Vensters of muren die bedekt zijn met damp (condensatie), kunnen wijzen op een onvoldoende afvoer van de verbrandingsgassen. Neem contact op met een vakman.
• Heb je een kolen-of houtkachel? Verwijder regelmatig de as. Wanneer de as tot aan het rooster komt, wordt onderaan niet meer geventileerd. De verbranding zal onvolledig zijn, met een groter risico op de vorming van koolmonoxide.
• De schoorsteen moet minstens één keer per jaar gereinigd worden. Laat dan ook meteen de luchtdichtheid van de verbindingen nakijken.

Stel, er komt te veel koolmonoxide vrij in je woning. Je ruikt en proeft het niet en je hebt geen koolmonoxidemelder die je waarschuwt. Koolmonoxide wordt 250 keer sneller in het bloed opgenomen dan zuurstof. Het gevolg: vitale organen zoals hart, lever en hersenen krijgen te weinig zuurstof. Je kan hierdoor verschillende gezondheidsklachten krijgen:

Let op als je zelf en indien aanwezig ook andere huisgenoten de volgende klachten krijgen:

• Hoofdpijn, misselijkheid, overgeven, vermoeidheid en moeite met zien en concentreren zijn de eerste lichamelijke symptomen. Het lijkt alsof je een griepje onder de leden hebt en het verslechtert binnen kortere tijd.
• Bij hogere concentraties koolmonoxide loop je gevaar bewusteloos te raken, blijvende hersenschade op te lopen of zelfs te overlijden.

Wat moet ik doen bij een koolmonoxidevergiftiging?

Bij het vermoeden van een koolmonoxidevergiftiging is ventilatie essentieel. Volg onderstaande stappen op:

• Waarschuw eventuele huisgenoten.
• Ga zo snel mogelijk naar buiten.
• Bel 112 en volg de aanwijzingen van de hulpdiensten op.
• Raadpleeg een huisarts.

Bij brand komt altijd rook vrij. Rook van brand is ongezond. Probeer altijd te voorkomen dat je rook inademt. Is er een brand in de buurt? Sluit dan ramen en deuren en zet ventilatie uit. Blijf uit de rook. Ben je buiten en niet in de buurt van een woning of gebouw? Let dan op de windrichting en zoek een plek op in de omgeving waar je geen last hebt van de rook. Help ook mensen om je heen om uit de rook te blijven.

Gezondheidseffecten van rook

Het inademen van rook is ongezond. De gevolgen van het inademen van rook zijn onder andere prikkelende ogen, luchtwegen, neus en keel. Dit kan leiden tot tranen en hoesten. Deze effecten verdwijnen vaak. Hoe hoger de concentratie rook, hoe sneller je er last van hebt. Neem bij blijvende klachten altijd contact op met je huisarts.

In Haaglanden komen jaarlijks meerdere schoorsteenbranden voor. De oorzaak is meestal een vervuilde of verstopte schoorsteen.

Wat moet ik doen bij een schoorsteenbrand?

Je herkent een schoorsteenbrand aan een loeiend geluid in het rookkanaal. Kom direct in actie en volg onderstaande stappen op:

• Doof het vuur in de haard met zand, om rook in huis te voorkomen.
• Sluit de schoorsteenklep.
• Sluit de luchttoevoer van de kachel of de deurtjes bij een open haard.
• Bel 112.
• Ventileer na het doven van het vuur de ruimte in verband met koolmonoxidevorming.

Let op: blus nooit met water! Dat leidt tot stoomvorming. De druk die daarbij ontstaat kan ontploffingen veroorzaken en het rookkanaal kan daardoor scheuren.

Pas op voor koolmonoxidevergiftiging

Je schoorsteen kan verstopt raken door bijvoorbeeld een vogelnest, specie, stenen of vorming van aanslag aan de binnenkant van het rookkanaal. Er is dan te weinig of geen ventilatie meer, waardoor de rook terugslaat in de kamer. Je loopt risico op een koolmonoxidevergiftiging. Een koolmonoxidemelder waarschuwt je op tijd. Goed onderhoud is daarom belangrijk.

Hoe voorkom ik een schoorsteenbrand?

• Stook veilig. Gebruik schoon en droog hout. Pas de Zwitserse Methode toe, ook wel 'het omgekeerde stoken' genoemd. Onder in de kachel leg je grote houtblokken, met daar bovenop kleine houtjes die je aansteekt. Deze methode zorgt ervoor dat het vuur van bovenaf rustig begint te branden en dat de rookontwikkeling minimaliseert.
• Zorg voor voldoende ventilatie.
• Zorg voor een schone schoorsteen. Laat de schoorsteen minstens één keer per jaar vegen en controleren door een erkend bedrijf. Zorg voor een emmer met zand naast de schoorsteen, open haard of kachel. Mocht er toch brand ontstaan, dan is zand een goed blusmiddel.

Brandveilig klussen lijkt logisch, maar een ongeluk zit in een klein hoekje. Zeker als je werkt met hitte of brandgevaarlijke stoffen. Met simpele veiligheidsmaatregelen kan je veel narigheid voorkomen.

Wat kan ik zelf doen?

• Koop een rookmelder bij bijvoorbeeld een bouwmarkt en installeer hem.
• Rol kabelhaspels bij gebruik helemaal af.
• Houd een gasfles altijd rechtop.
• Soldeer of las niet in de buurt van brandbaar materiaal.
• Pas op met brandbare verf: de gassen kunnen bij een open vlam brand veroorzaken.
• Zorg dat je elektrische apparaten goed onderhouden zijn.

Er zijn duizenden redenen om een feest te organiseren. Carnaval, een huwelijk of een themafeest. Decoraties en feestkleding verhogen de sfeer, maar ook het brandgevaar. Sta jij stil bij de risico’s? Weet jij wat je moet doen als je kleding onverhoopt in brand vliegt? Hoe hang je feestversiering veilig op? En hoe vlucht je de ruimte uit als er brand uitbreekt?

Kleding

De mooiste feestkleding maken de feestvierders vaak zelf. Dit is alleen niet zonder gevaar. Kleding, pruiken en baarden uit een feestwinkel zijn geïmpregneerd met een brandvertragend middel, maar eigen creaties niet. De snelheid waarmee kleding in brand vliegt en de verspreiding van vuur en vlammen, is afhankelijk van:

•             De vorm: ruimvallend of nauwsluitend.

•             De samenstelling van de stof: katoen, linnen, polyester, polyamide etc.

•             De structuur van de stof: open of dicht geweven, harig of glad oppervlak.

Plantaardige vezels, bijvoorbeeld katoen, vatten makkelijker vlam dan dierlijke vezels, zoals wol. Synthetische vezels, zoals polyester, vatten juist moeilijker vlam. Maar bij contact met vuur smelten ze wel. De smeltdruppels kunnen op die plekken brandwonden veroorzaken.

Kleding in brand! Wat nu?

• Probeer niet in paniek te raken.
• Ga nóóit rennen. Dat wakkert de vlammen juist aan.
• Doof de vlammen met water, door over de grond te rollen of met een blusdeken.
• Begin direct met het koelen van de wond voor minimaal vijf minuten. Doe dit met zacht stromend, lauw kraanwater. Is dit niet bij de hand? Koel dan met een natte doek. Beter vies water dan geen water.
• Haal geen kleding van verbrande lichaamsdelen af!

Versiering

Slingers, vlaggetjes en andere versieringen zijn vaak gemaakt van brandbaar materiaal en kunnen leiden tot gevaarlijke situaties. Houd je daarom aan de voorschriften bij het ophangen van de versiering. Enkele tips:

• Gebruik moeilijk brandbare versiering. Dit staat vaak op de verpakking.
• Hang versiering niet in de buurt van lampen, spots of apparatuur die heter wordt dan handwarm. Zo voorkom je dat het materiaal gaat gloeien of ontbranden.

Vluchten

Tijdens feesten is het in cafés of zalen vaak extra druk. Mocht er onverhoopt brand uitbreken, dan is het belangrijk dat je weet wat je moet doen.

• Kijk bij binnenkomst waar de (nood)uitgangen zijn.
• Raak niet in paniek.
• Waarschuw en help anderen.
• Vlucht via een (afgesproken) veilige route
• Blijf zoveel mogelijk uit de rook, dichtbij de grond.
• Gebruik nooit de lift.
• Sluit indien mogelijk alle deuren achter je.
• Bel 112.

Controles in Haaglanden

In de aanloop naar evenementen en/of festivals adviseert Brandweer Haaglanden diverse gemeenten over de brandveiligheid tijdens deze evenementen.

Asbest werd vroeger vaak in de bouw gebruikt om zijn goede eigenschappen: het is sterk, slijtvast, bestand tegen hoge temperaturen, isolerend en goedkoop. Sinds 1994 is het gebruik van asbest in ons land echter verboden. Tegenwoordig staat het vooral bekend om de grote gezondheidsrisico's. Als de fijne, microscopische kleine vezels vrijkomen, kunnen ze diep in de longen schade aanrichten. Gezondheidsrisico’s kunnen alleen optreden wanneer losse asbestvezels ingeademd worden. Niet iedereen die asbestvezels inademt, wordt hierdoor ziek. Hoe vaker je grote hoeveelheden asbestvezels inademt, hoe groter de kans op ziekte.

Bij een brand kunnen asbestdeeltjes vrijkomen. Het kan gaan om vezels die door de hitte en rook worden meegenomen en verderop naar beneden komen, maar ook om brokstukken die op de grond terechtkomen en beschadigen op het moment dat iemand hier vervolgens over heen loopt of rijdt. Omdat blootstelling aan deze vezels bij een brand vaak gering is en van korte duur, is het risico dat je iets inademt klein.

Wat doet de overheid bij een asbestbrand? 

Wanneer de brandweer vermoedt dat er asbest vrijkomt bij een brand, wordt direct een meetploeg opgeroepen om in de omgeving te zoeken naar mogelijk asbesthoudend materiaal. Wanneer er materiaal wordt aangetroffen dat asbesthoudend lijkt te zijn, wordt het verspreidingsgebied afgezet. Er wordt een asbestverwijderingsbedrijf ingeschakeld dat de asbest gaat opruimen. 

Wat moet ik doen bij een asbestbrand? 

• Blijf uit de rook. Deze kan asbestvezels en asbestresten (flinters) bevatten.
• Ga naar binnen, sluit ramen en deuren en schakel uw ventilatiesysteem uit. Help mensen in uw omgeving om ook uit de rook te blijven.

Wat moet ik doen als ik (vermoedelijk) asbest aantref?  

• Laat het liggen en raak het niet aan. 
• Loop er niet doorheen. 
• Voorkom dat stukjes asbest in je woning terecht komen, door bijvoorbeeld schoenen, kinderwagen of huisdieren.
• Voorkom dat kinderen gaan spelen met asbest en zorg ervoor dat zij niet in een gebied komen waar asbest kan liggen.
• Meld het bij uw gemeente. De schoonmaakploeg van het asbestverwijderingsbedrijf zal zo spoedig mogelijk bij u langs komen.

Meer informatie

• Website GGD Haaglanden